سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی(stroke) هزاران سال است که به رسمیت شناخته شده است و سومین عامل مرگ و میر در کشورهای پیشرفته (پس از حمله قلبی و انواع سرطان ها) در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی در سطح جهان، ابتلا به سکته مغزی متداول بوده و رو به افزایش است. در این مقاله قصد داریم در مورد این سوال که سکته مغزی چیست صحبت کنیم.

اگر چه این بیماری می تواند هر فردی را در هر سنی درگیر کند، اما بیشتر ابتلای آن در افراد مسن می باشد. شاید این امر به علت ارتباط سکته مغزی و سالمندی، یا بیماری های دوره سالمندی باشد. آمار سکته مغزی به گونه ایست که اغلب مردم در خانواده یا اطراف خود فردی را دارند که دچار سکته مغزی شده است.

سکته مغزی زمانی رخ می دهد که منبع تغذیه کننده مغز مختل می شود، در این شرایط قسمتی از مغز از کار می افتد و این امر باعث می شود تا علائم مشخصی در دامنه حرکتی و حسی به صورت ناگهانی از خفیف تا شدید در یک طرف از بدن رخ داده و یا حتی فرد دچار مرگ ناگهانی می شود.

به بیان دیگر اگر خون‌رسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد، این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد، این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی مینامند. علت سکته مغزی می‌تواند به خاطر مواردی مانند بسته شدن (سکته مغزی ایسکمیک)یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون رسان مغز(سکته مغزی هموراژیک) ایجاد شود.

سکته مغزی تغییری در عملکرد مغز است که معمولاً حاد بوده و به دلیل آسیب دیدن یا کشته شدن سلول‌‌های مغز رخ می‌دهد. تغییرات صورت گرفته باعث ایجاد دگرگونی‌‌هایی در عملکرد نرمال فرد می شود.

دلایل زمینه ای سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی ایسکمیک چیست؟

در حقیقت دو نوع اصلی از سکته مغزی وجود دارد که به طور گیج کننده ای دارای تظاهرات بالینی مشابهی می باشند. در حدود ۸۰ درصد از تمامی سکته های مغزی بر اثر انسداد یا لخته شدن رگهای خونی که حاوی ذخایر تغذیه ای هستند، ایجاد می شود. لخته شدن خون می تواند در رگ اصلی ایجاد شود و یا از قسمت های دیگر بدن به سمت مغز حرکت کرده‌ باشد. اين نوع از لخته خونی را آمبولی می نامند. سکته های مغزی که در اثر انسداد عروق مغزی رخ می‌دهند و قسمتی از مغز را تخریب می کنند، به سکته مغزی ایسکمیک معروف هستند.

سکته مغزی هموراژیک چیست؟

علت پاتولوژیک دیگر سکته مغزی، خونریزی مغزی (هموراژ) است و زمانی رخ می‌دهد که عروق خونی مغز(شریان های مغزی) سوراخ یا پاره شده باشند.اگر خون زیادی نشت کند، می‌تواند کم کم باعث افزایش فشار در مغز شود، زیرا مغز در محفظه جمجمه محصور است و جایی برای افزایش حجم بافت مغز وجود ندارد. به همین دلیل افزایش حجم خون نشت کرده، با وارد کردن فشار به بافت مغز، آن را فشرده کرده و نواحی مهمی از مغز را می‌کشد.این نوع از سکته مغزی، خون‌ریزی مغزی خود به خودی نامیده می شود و در حدود ۱۵ درصد از سکته های مغزی را شامل می‌شود. پنج درصد عوامل باقیمانده ی مرتبط با بروز سکته مغزی، تحت شرایطی ایجاد می شود که خونریزی ساب آرکنوئید رخ داده و دارای تظاهرات، ارزیابی ها و درمان های متفاوتی نسبت به دو نوع دیگر است.

تصویر بالا سکته مغزی ازنوع لخته ای (ایسکمیک) و سکته مغزی از نوع خونریزی و پارگی رگ(هموراژیک) را نشان می دهد.

حمله ایسکمیک گذرا TIA(سکته گذرا و کوچک)

به عبارتی ساده، سکته مغزی گذرا TIA صرفا یک سکته مغزی کوچک است که ظرف مدت ۲۴ ساعت پس از آن بهبودی حاصل می شود. TIA تقریبا همیشه جز حوادث ایسکمیک محسوب می‌شود. اما گرچه که حملات کوتاه مدت، به ندرت ممکن است ناشی از خونریزی داخل مغزی باشد. وجود خونریزی در سیستم عصبی مرکزی به طور کلی باعث بروز علائم طولانی مدت تری می شود. دومین تفاوت مهم این است که، چون TIA ها گذرا هستند، فرد پس از حمله، به حالت عادی باز می گردد. این امر ضروريست تا راه کارهای پیشگیری از سکته مغزی بکار گرفته شود، چرا که در صورت وقوع حمله دوم علائم بسیار جدی تر خواهد بود.

اهمیت زمان

زمان در ساعات اولیه سکته مغزی بسیار حیاتی است. درمان ها بایستی در دقایق یا ساعات اولیه شروع سکته، جهت حداکثر تاثیر خود آغاز شوند. هر دقیقه تاخیر درمان، می تواند بیش از ۲ میلیون نورون، ۱۴ بیلیون سیناپس و ۱۲ کیلومتر راه های عصبی را از بین ببرد!

میزان شیوع

در سطح جهان، شیوع سکته مغزی با حدود سالانه ۱۷ ملیون نفر مبتلا، وحشتناک است. یک سوم از این افراد می میرند( ۱۰ درصد از مرگ جهان ) و یک سوم دیگر با ناتواني زنده می مانند. استروک(سکته مغزی) یک شرایط جدی و گسترده است.

آمار وقوع این آسیب بسیار پر اهمیت است، چرا که به ما شانس احتمال اطلاع از بروز سکته مغزی را ارائه می دهد. ارزیابی شیوع سکته در کشورهای مختلف در طی سال های طولانی و پس از بررسی تفاوت های سنی و جنسی در جمعیت های مختلف، مقادیر مشابهی را با شيوع در حدود ۱/۲ تا ۲ نفر در هر هزار نفر به طور سالانه گزارش کرده است.

نکته جالب توجه این است که، سکته مغزی عمدتا قابل پیشگیری است و بسیاری از سکته ها پتانسیل حذف شدن را دارند، درادامه مقالات به راه های پیشگیری از ابتلا به سکته مغزی خواهیم پرداخت.در این مقاله سعی بر این بود که به سوال سکته مغزی چیست پاسخ دهیم.

کلمات مرتبط :

سکته مغزی – سکته مغزی چیست؟ – توانبخشی سکته مغزی – کاردرمانی سکته مغزی – فیزیوتراپی سکته مغزی – گفتاردرمانی سکته مغزی