توانبخشی سکته مغزی

هر فردی پس از سکته مغزی علائم خاص و مختص به خود را نشان می‌دهد. بنابراین فرایند توانبخشی  سکته مغزی پس از آن بایستی به صورت اختصاصی و بر مبنای شرایط فرد برنامه ریزی و اجرا شود.

معمولا بهترین نتایج زمانی حاصل می شود که مراقبت های پس از سکته مغزی به صورت سازماندهی شده و منظم به بیمار ارائه شوند.

در مرحله اولیه پس از بروز سکته مغزی، بیشتر افراد دچار شوک و سردرگمی می شوند. افرادی که در بیمارستان پذیرش می شوند، خاطرات روزهای اولیه بعد از سکته مغزی را به سختی به یاد می آورند.

به دلیل شدت عوارض ناشی از سکته مغزی افراد به توانبخشی بعد از سکته مغزی که شامل فیزیوتراپی سکته مغزی، کاردرمانی سکته مغزی و گفتاردرمانی سکته مغزی می باشد نیاز دارند.

فیزیوتراپیست ها تعیین می کنند که فرد قادر است چه فعالیت هایی را انجام دهد و درمان ها و تمرینات فیزیوتراپی مناسب را در جهت بهبود توانایی‌های فرد سازماندهی کند.

کاردرمانگر تعیین خواهد کرد که فرد تا چه حد قادر است فعالیت های عمده روزانه مانند شستن خود، پوشیدن لباس و غذا خوردن را انجام دهد.

گفتاردرمانگر در دو حیطه ی ارزیابی عملکرد بلع و گفتار بعد از سکته مغزی فرد نقش مهمی را ایفا می کند. در صورتی که مجبور باشند فرد را برای مدتی از طریق لوله‌، تغذیه می‌کنند.

یک تیم خوب  توانبخشی سکته مغزی سعی می کند تا با فراتر رفتن از مرز های تخصصی خود، به ارائه درمان یکپارچه به بیمار کمک کند و برای رسیدن به این هدف، ایجاد همکاری دقیق بین اعضای گروه، ضروری است.

توانبخشی بعد از سکته مغزی

تصور رایج این است که توانبخشی به ندرت قادر است تا موجب بهبود ساختارهایی که در اثر سکته مغزی آسیب دیده اند، شود، ولی توانبخشی سکته مغزی در درمان سکته مغزی بسیار موثر می باشد.

بسیاری تصور می کنند صدمات ایجاد شده غیر قابل برگشت بوده و مغز قادر نیست تا خود را بازسازی نماید. این عقاید قدیمی توسط علوم جدید، در حال تغییر هستند.

شواهد در حال گسترشی وجود دارند که نشان میدهند توانبخشی می تواند باعث یک سازماندهی مجدد در مغز شود و این امکان را ایجاد کند که مغز از مناطق غیر فعال قبلی، جهت بر عهده گرفتن عملکرد هایی که طی سکته مغزی صدمه دیده اند، استفاده نماید.

مطالعات تصویر برداری آشکار کرده اند که مناطق جدیدی از مغز ، همگام با بهبود عملکرد ها می توانند فعال شوند.

فیزیوتراپی سکته مغزی

بعد از درمان سکته مغزی، بیمار تا جایی که عملکرد خود را بازیابد و به زندگی مستقل برگردد، تحت مراقبت فیزیوتراپیست است.

فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی ممکن است قبل از ترک بیمارستان در واحد توانبخشی سکته مغزی همان بیمارستان آغاز شود یا ممکن است برنامه فیزیوتراپی در واحد توانبخشی دیگری به صورت سرپایی یا به صورت فیزیوتراپی در منزل ادامه پیدا کند.

فیزیوتراپیست، دقیق ترین برنامه درمانی براساس سن، سلامت کلی و درجه ناتوانی ناشی از سکته مغزی را توصیه می کند.

همچنین سبک زندگی، علایق و اولویت ها و در دسترس بودن اعضای خانواده یا سایر مراقبات را در نظر خواهد گرفت. فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل (هوم ویزیت) به صورت تخصصی به ارزیابی مشکلات و ناتوانی افراد می پردازد و درمان های لازم را مختص هر فرد تجویز می‌کند، برخی تمرینات فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی در زیر اشاره می کنیم:

تمرينات فیزیوتراپی

• روش ایمن جا به جایی (نشستن کنار تخت، پایین آمدن از تخت، حرکت از تخت به صندلی، حرکت در اطراف تخت و بالعکس)
• آموزش روش صحیح استفاده از وسایل مخصوص به بیمار (ارتز، پروتز، عصا، واکر، صندلی چرخدار)
• انجام تمرین‌های تقویتی، کششی، فعالیت‌های عملکردی، تمرینات تحریک و تقویت حس عمقی PNF
• آموزش و تقویت حفظ تعادل در وضعیت‌های مختلف خوابیده، نیمه خوابیده، نشسته و ایستاده (در حد توانایی بیمار)
• آموزش و بازآموزی صحیح راه رفتن و حفظ تعادل با و بدون پشتیبانی
• کمک به بازیابی مهارت‌ های عملکردی و مشارکت بیمار در فعالیت‌ ها و وظایف خاص زندگی و انجام فعالیت‌ های روزانه
• جلوگیری از کوتاهی، سفتی و کشیدگی عضلات، جلوگیری از دفورمیتی اندام‌ها و خشکی مفاصل به علت بی‌تحرکی
• استفاده از تحریکات الکتریکی TENS جهت کاهش درد و بی‌حسی، FES جهت تحریک و انقباض عضلات و بازآموزی عضلات
• استفاده از بيوفيدبك جهت آگاهی از چگونگی عملکرد عضله‌ها و روش افزایش کنترل بر عضله‌ها
• فیزیوتراپی جهت غلبه بر مشکل بی‌اختیاری و کنترل حرکت‌های روده و مثانه

کاردرمانی در سکته مغزی

کاردرمانی یک گام اساسی در مسیر بهبودی بعد از سکته مغزی  و توانبخشی سکته مغزی می‌باشد. بیمارانی که توانایی انجام وظایف روزانه خود ازجمله توانایی حفظ تعادل، تمرکز، حفظ اطلاعات و حتی دسترسی به اشیاء را از دست می‌دهند برای بازآموزی این حرکات اساسی به تخصص یک درمانگر کاردرمانی نیاز دارند.

هدف متخصص کاردرمانی کمک به بهبود توانایی‌های حسی و حرکتی است که دچار آسیب شده‌اند. این کار با برنامه‌ریزی مجدد مغز بیماران و کمک به بازیابی کنترل عضلات آن‌ها صورت می‌گیرد.

بسیاری از افرادی که از سکته مغزی جان سالم بدر می‌برند تلاش زیادی می‌کنند تا زندگی عادی خود را داشته باشند چراکه مهارت‌ها و کارهایی که قبلا برای آن‌ها خیلی ساده بوده اکنون سخت شده‌است. متخصصین کاردرمانی به بیماران کمک می‌کنند تا در انجام وظایف روزانه نظیر لباس پوشیدن، حمام کردن، نوشتن، رانندگی و آشپزی تسلط پیدا کنند.

بیماران بعد از بازیابی عملکردهای بیشتر می‌توانند به کار خود برگردند. بسیاری از بیماران درنتیجه کاردرمانی می‌توانند به انجام سرگرمی‌های موردعلاقه خود نظیر نقاشی یا نواختن ساز موسیقی ادامه دهند. با گذشت زمان، با پشت کار و حمایت، بیماران می‌توانند بهبود پیدا کنند، مستقل‌تر شده و زندگی خود را نجات دهند.

کاردرمانی در منزل (هوم ویزیت) تاثیر بسزایی در درمان افراد سکته مغزی دارد و به فرد کمک می کند تا استقلال کامل را در انجام کارهای روزمره خود به دست بیاورند.

گفتاردرمانی

اختلالات مربوط به حرف زدن و غذا خوردن پس از سکته مغزی با راهکارهای گفتاردرمانی سکته مغزی تا حد زیادی قابل بهبود است و گفتاردرمانی در توانبخشی سکته مغزی موثر است.

گفتار درمانی سکته مغزی با تمرکز بر درمان اختلالات ایجاد شده برای بیمار و بازیابی مهارت های از دست رفته بیمار ارائه می شود.

اختلالات تکلم از شایع‌ترین عوارض پس از سکته مغزی هستند که در بسیاری از مبتلایان دیده می شوند.

لکنت زبان و بریده بریده حرف زدن و ناتوانی در ادا کردن کلمات می تواند اعتماد به نفس فرد را کاهش داده تا جایی که وی تمایلی به قرارگیری در جمع نداشته باشد.

آفازی یکی از اختلالات شایع در این افراد است که می‌توانند منجر به اختلالاتی در درک زبان (کلمات شنیده‌شده) و بروز زبان (کلمات و جملاتی که فرد بر زبان می آورد) در فرد شود.

اختلالات خواندن و نوشتن نیز از عوارضی هستند که در برخی بیماران مبتلا به سکته مغزی دیده شده و نیازمند انجام درمان با گفتاردرمانی هستند.

شدت عوارض ایجاد شده برای بیمار نیز بسته به شدت آسیب مغزی و اینکه کدام قسمت های مغز آسیب دیده اند متفاوت است.

گفتاردرمانی در منزل

گفتار درمانی در منزل تا حد زیادی به فرد مبتلا به این عارضه مغزی کمک می کند تا بتواند بر مشکلات ایجاد شده غلبه کند.

لازم بذکر است که میزان موفقیت روش های توانبخشی همچون گفتاردرمانی پس از سکته مغزی تا حد زیادی به تلاش و همراهی اطرافیان فرد بیمار در پروسه توانبخشی دارد.

حمایت های اطرافیان ، پرهیز از هرگونه تخریب روحیه و عجله در طی فرایند درمان کمک زیادی به کاهش عوارض این عارضه مغزی دارد.

متخصصین ما در مجوعه توانبخشی سکته مغزی نشاط از موثرترین راهکارهای گفتاردرمانی برای کمک به کاهش عوارض ناشی از سکته مغزی همچون اختلال در بلع غذا ، اختلال در تکلم و ادا کردن کلمات بطور صحیح بهره می برند.