سکته مغزی یک شوک بزرگی می باشد که کل عملکرد و وظایف بدن را تحت تاثیر خود قرار می دهد و تمام جنبه های زندگی بیمار سکته مغزی دچار اختلال می شود، علائم و عوارض سکته مغزی متفاوت می باشد و می تواند همه و یا بخشی از این عوارض در فرد ظاهر شود، مشکلات بلع و گفتاربعد از سکته مغزی یکی از این عوارض هستند. زمان برگشت تکلم در سکته مغزی بستگی به عوامل گوناگون دارد که در ادامه این مقاله در مورد آن صحبت می کنیم.
اختلالات گفتاری و زبانی در برخی افراد رخ می دهد و می تواند بسیار آزار دهنده باشد و اصولا افرادی که بعد از سکته مغزی اختلال گفتاری دارند در غذا خوردن نیز دچار مشکلاتی هستند و بلعیدن غذا برای آنها دشوار می باشد، این مشکلات گفتاری و بلع در روز های اول سکته مغزی بسیار بیشتر می باشد به طوری که در روزهای اولیه سکته مغزی و در بیمارستان لوله ها و تیوپ هایی برای غذا دادن به افراد به بینی و دهانشان بسته شده است و در برخی افراد که اختلالات تنفسی نیز در اثر سکته مغزی پیش آمده است، دستگاه اکسیژن وصل می باشد.
زمان برگشت تکلم درسکته مغزی در افراد مختلف بسته به شدت سکته مغزی و شدت علائم گفتاری فرد متفاوت می باشد، بعضی افراد بعد از گذشت چند روز از سکته مغزی گفتارشان بهبود پیدا می کند و نیاز به گفتاردرمانی سکته مغزی ندارند ولی در برخی افراد برگشت تکلم و گفتار شاید تا یکی دو سال زمان ببرد و در تعداد کمتری از افراد که سکته مغزی شدید داشته اند و گفتارشان به طور کامل درگیر شده است ممکن است تکلم و گفتار را به طور کامل از دست بدهند و هیچ وقت گفتارشان بهبود پیدا نکند.
بیماران سکته مغزی درجات متفاوتی از مشکلات گفتاری بعد از سکته مغزی را دارند، به عنوان مثال برخی افراد می توانند به سختی کلمات را ادا کنند و منظورشان را برسانند، بعضی افراد بریده بریده صحبت می کنند وهنگام صحبت کردن کلمات را فراموش می کنند تا بیان کنند ، در برخی جمله بندی کامل وجود ندارد و متوجه شدن صحبتشان سخت می باشد، برخی از بیماران اصلا جمله بندی ندارند و فقط می توانند کلمه را بیان کنند و در برخی افراد فقط آوا سازی و صدا سازی وجود دارد قادر به بیان کلمه نیز نیستند و در موارد شدید تر هیچ گونه صدایی را تولید نمی کنند و اکثر اوقات سکوت می کنند. بنابراین مشکلات گفتاری بسیار متفاوت می باشد و از این رو پیش بینی زمان دقیق زمان برگشت تکلم در افراد بسیار مشکل می باشد و نیازمند ارزیابی کامل توسط گفتاردرمانگر می باشد و شروع به موقع جلسات گفتاردرمانی بسیار مهم می باشد.
دلیل اختلالات گفتاری و تکلم در سکته مغزی
همانطور که در مقالات قبلی بیان کردیم هر ناحیه از مغز مسئول کنترل عملکرد و وظیفه ی خاص می باشد و اگر آن ناحیه از مغز دچار آسیب بشود عملکرد و وظیفه مربوط به آن بخش بدن دچار اختلال می شود. در اکثر افرادی که سکته مغزی در سمت چپ مغز آنها اتفاق افتاده است ، مشکلات گفتاری و تکلم نیز ایجاد می شود و سمت چپ مغز مسئول کنترل گفتار و بلعیدن می باشد و در صورت آسیب آن ناحیه وظایف مربوط به آن ناحیه دچار اختلال می شود. در مقالات قبلی نیز اشاره کردیم که اگر در سمت چپ مغز سکته مغزی رخ بدهد، مشکلات حرکتی و عملکردی در سمت راست بدن رخ میدهد و با این حساب در افرا دی که سکته مغزی سمت راست بدن اتفاق افتاده مشکلات گفتاری و زبانی نیز اتفاق می افتد ولی این امر قطعی نیست، یعنی ممکن است در فردی سکته مغزی در سمت راست بدن اتفاق بیفتد ولی مشکلات گفتاری و تکلم رخ ندهد. زمان برگشت تکلم نیز در این افراد بستگی به شدت سکته مغزی دارد و اینکه فرد از چه زمانی گفتاردرمانی را شروع کرده است ، چون شروع زود هنگام گفتاردرمانی سکته مغزی تاثیر بسیار زیادی در درمان مشکلات تکلم و بلع دارد.
درمان اختلالات گفتاری و تلکلم در سکته مغزی
بهترین راهکار درمانی برای برگشت گفتار بعد از سکته مغزی ، تمرینات گفتاردرمانی سکته مغزی می باشد، گفتاردرمانگر در جلسه اول بیمار سکته مغزی را ارزیابی می کند و بسته به مشکلات و نیاز های فرد درمان های گفتاردرمانی را برای برطرف شدن مشکلات گفتاری ارائه می دهد. گفتاردرمانی سکته مغزی در هر مرحله از درمان سکته مغزی متفاوت می باشد، در روزهای اول که عضلات زبان و گلو کاملا ظعیف و ناهماهنگ هستند، گفتاردرمانگر به کمک تحریکات زبانی کم کم باعث تحریک و حرکت عضلات دهانی و گلو می شود و به کمک این درمان های تخصصی بلعیدن و حرکات هماهنگ زبان و گلو ایجاد می شود، بعد از این مرحله نوبت به تمرین صحبت کردن می رسد و گفتاردرمانگر به بیمار سکته مغزی آموزش می دهد که چگونه کلمات را ادا کند و در مرحله بعد بیمار آموزش می بیند که چگونه کلمات را کنار هم بچیند و جمله سازی کند و در مراحل بعدی روی روان و قابل فهم صحبت کردن کار می کند و این درمان ها به مرور و در طی چند ماه انجام می شود، همانطور که می دانیم توانبخشی سکته مغزی یک پروسه ی طولانی مدت می باشد و نیازمند صبر و حوصله فراوان می باشد و درمان سکته مغزی یک شبه انجام نمی شود و نیازمند درمان های تخصصی می باشد . توانبخشی سکته مغزی نشاط، خدمات گفتاردرمانی در منزل به بیماران سکته مغزی در تهران ارائه می دهد و در این مجموعه درمانگران متخصص در زمینه ی سکته مغزی فعالیت می کنند که سابقه چندین ساله در درمان سکته مغزی دارند.